Tου ΠΑΥΛΟΥ ΓΕΡΟΥΛΑΝΟΥ
Πάντα χαίρομαι που μιλάω σε πολιτικό φορέα που διατηρεί τη λέξη σοσιαλισμός στον τίτλο του. Τα τελευταία χρόνια λιγόστεψαν. Έχω όμως να καταθέσω καλά και κακά νέα για το σοσιαλισμό. Είμαι εδώ διότι πιστεύω ότι οι αξίες του Σοσιαλισμού θα επιβληθούν στην παγκόσμια σκηνή τα επόμενα τριάντα χρόνια. Κλείνει η περίοδος που εγκαινιάστηκε από τους Ρέιγκαν και Θάτσερ και ανοίγει μια νέα. Αυτά είναι τα καλά νέα.
Τα κακά νέα είναι ότι θα χρειαστεί πολύ και εντατική πολιτική δουλειά αν θέλουμε να γίνει αυτό γρήγορα, συντεταγμένα και με διαχρονικά αποτελέσματα. Πάμε ένα βήμα πίσω. Μετά τον πόλεμο ο σοσιαλισμός κατάφερε να επιβάλει τη δική του ατζέντα βασισμένος σε μια απλή ιδέα. Για να λειτουργήσει η ελεύθερη αγορά για την κοινωνία πρέπει να υπόκειται σε κανόνες. Κανόνες κατά των μονοπωλίων και υπέρ του ανταγωνισμού Για τα εργασιακά δικαιώματα Για την προστασία του καταναλωτή Αργότερα για το περιβάλλον Πάνω σε αυτή την απλή ιδέα, χτίσαμε μια δική μας ατζέντα.
Ακόμη και δεξιές κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να υιοθετήσουν την αποκέντρωση της εξουσίας, το κοινωνικό κράτος, το συνδικαλισμό και τους συνεταιρισμούς, την ισότητα των φύλλων κλπ. Και έτσι ο σοσιαλισμός προσέφερε 40 χρόνια ειρήνης και ευημερίας στην Ευρώπη. Την δεκαετία του ‘80 Ρέιγκαν και Θάτσερ άλλαξαν το παιχνίδι Επίσης βασισμένοι σε μια απλή ιδέα: Όταν πλουταίνουν οι πλούσιοι, πλουταίνουν όλοι. Και πάνω σε αυτή την απλή ιδέα άρχισαν να ξηλώνουν και τους κανόνες στην ελεύθερη αγορά και τη σοσιαλιστική ατζέντα που είχαμε χτίσει. Ο πλούτος που δημιουργήθηκε αυτά τα χρόνια και μια οργανωμένη επικοινωνιακή μηχανή διατήρησαν αυτές τις ιδέες ζωντανές και έκρυψαν τη νέα φτώχια που δημιουργήθηκε. Τόσο καλά κατάφερε να επιβληθεί που όλες οι κυβερνήσεις, ακόμη και οι προοδευτικές αναγκάστηκαν να υπηρετήσουν το ίδιο σύστημα. Παράδειγμα: ο ρόλος των Μπλερ και Κλίντον Θυμίζω ότι ο τελευταίος, παρότι δημοκρατικός Πρόεδρος, κατήργησε το Glass Steagel Act, απόφαση που απαγόρευε στις τράπεζες να «παίζουν» επενδυτικά με τις δικές μας καταθέσεις. Δυστυχώς τα τελευταία 30 χρόνια συνέπεσαν με την έκρηξη της παγκοσμιοποίησης. Όχι μόνο διαλυόταν το κοινωνικό κράτος στις τοπικές μας κοινωνίες αλλά τώρα το κεφάλαιο μπορούσε να φύγει από κοινωνίες με κανόνες και να πάει σε κοινωνίες χωρίς. Κοινωνίες που αποδέχονται την παιδική εργασία. Κοινωνίες που δεν έχουν ως προτεραιότητα την προστασία του καταναλωτή. Κοινωνίες που ενθαρρύνουν μονοπωλιακές και ολιγοπωλιακές πρακτικές. Κοινωνίες που επιτρέπουν σε εταιρίες να μολύνουν τον ίδιο αέρα και το ίδιο νερό που εμείς τους απαγορεύουμε και που ξοδεύουμε φορολογικά έσοδα για να καθαρίσουμε και να κρατήσουμε καθαρό. Αυτό οδήγησε τη φυγή του κεφαλαίου και των θέσεων εργασίας από τις δικές μας κοινωνίες. Το αποτέλεσμα; Διεύρυνση της ανισότητας Ανεργία και φτώχια Καταπάτηση εργασιακών δικαιωμάτων Επιδείνωση του περιβάλλοντος στις αναπτυσσόμενες οικονομίες και γενικά στον κόσμο Νέα μονοπώλια Παραβιάσεις της προστασίας του καταναλωτή Σήμερα ζούμε μια βαθύτατα καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση και αυτό επηρεάζει και τις επιλογές μας στις Εθνικές οικονομίες. Είναι προφανές ότι ένα τέτοιο μοντέλο δεν μπορεί και δεν πρέπει να συνεχίσει να επιβάλλεται στις κοινωνίες μας. Και το καλό νέο είναι ότι έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση. Τι με κάνει να το πιστεύω; Δυο πράγματα: Η οργή του κόσμου Οι νέες τάσεις και προτάσεις που αναδεικνύονται στα πανεπιστήμια, τις ομάδες σκέψης, τους συλλογικούς φορείς, ακόμα και από τον ίδιο τον κόσμο των επιχειρήσεων Για την οργή του κόσμου έχουν ειπωθεί πολλά. Θα ήθελα να πω δυο λόγια για τις τάσεις που αυτό τον καιρό αναπτύσσονται. Πρώτα από όλα η τάση για την αποκέντρωση της παραγωγικής διαδικασίας. Τελευταίες αναφορές από τον κόσμο των συμβουλευτικών εταιριών (σκέφτομαι μια της BCG συγκεκριμένα) αναδεικνύουν ότι οι πολυεθνικές αρχίζουν να επιστρέφουν στις τοπικές κοινωνίες. Ότι η παραγωγική διαδικασία απαιτεί πλέον να βρίσκεσαι κοντά στην αγορά σου. Αυτό αποτελεί μια μεγάλη διαφορά από τις τάσεις του ’80 και ’90. Σκεφτείτε τι σημαίνει η επιστροφή της παραγωγής στην αγορά που αποτείνεται για τις τοπικές κοινωνίες, την τοπική αυτοδιοίκηση, τα συνδικαλιστικά κινήματα και τους συνεταιρισμούς. Δεύτερον, η τάση για αυτοματοποίηση η οποία θα επιβάλει ριζικές αλλαγές στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την εργασία, τον ελεύθερο χρόνο, την αναδιανομή του πλούτου και κατ’ επέκταση, το κοινωνικό κράτος. Στο μέλλον η αναδιανομή δεν θα γίνεται μόνο μέσα από την παροχή υπηρεσιών αλλά με άμεση μεταφορά πλούτου από όσους έχουν σε εκείνους που δεν έχουν. Τρίτη τάση, η φορολόγηση του παγκόσμιου πλούτου και η διάλυση των φορολογικών παραδείσων. Η αποδοχή ότι η ανισότητα του πλούτου δεν είναι μόνο ηθικά απαράδεκτη αλλά και κακή για την ελεύθερη αγορά όπως (αναδεικνύεται στο βιβλίο του Πικετύ) αναγκάζει κυβερνήσεις να επιδιώκουν τη διαφάνεια και την ανακατανομή του πλούτου. Τέταρτη τάση, η εμβάθυνση της δημοκρατίας μέσα από τη χρήση νέων τεχνολογιών. Ο πολίτης συντεταγμένα ή, αν χρειαστεί ασύντακτα, θα επηρεάζει την ποιότητα της δημοκρατίας αλλά και τις αποφάσεις της από το σαλόνι του σπιτιού του. Πέμπτη, αλλά ίσως πιο σημαντική, η τάση για δίκαιο αντί για ελεύθερο εμπόριο. Πιο σημαντική διότι η τάση για το δίκαιο εμπόριο, εμπόριο που αποθαρρύνει μονοπώλια, σέβεται εργασιακά δικαιώματα, αναδεικνύει την προστασία του περιβάλλοντος και του καταναλωτή, θα μας δώσει τη δυνατότητα να διεθνοποιήσουμε τις δικές μας προτεραιότητες αντί να εισάγουμε τις κακές πρακτικές πολλών αναπτυσσόμενων οικονομιών. Είμαι σίγουρος ότι ακόμη υπάρχουν άνθρωποι στο χώρο μας που πιστεύουν ότι το ελεύθερο εμπόριο αποτελεί πανάκια. Ειδικά αυτούς θα ξαφνιάσω λέγοντας ότι είναι ώρα, οι κοινωνίες που δεν σέβονται βασικούς κανόνες να πληρώνουν δασμούς για να πουλήσουν στις αγορές μας. Είναι ώρα να πούμε ότι χώρες που αποδέχονται την εργασία σκλάβων ή παιδιών, που μολύνουν το περιβάλλον που αποδέχονται μονοπωλιακές πρακτικές δεν θα μπορούν να πουλούν τα προϊόντα τους στις κοινωνίες μας ή θα πληρώνουν ένα σοβαρό τίμημα. Την επόμενη δεκαετία αυτές οι τάσεις αποτελούν μια πολύ γερή βάση για να δημιουργήσουμε μια νέα ατζέντα για το χώρο μας. Αν τις πολιτικοποιήσουμε και δώσουμε λύσεις που ταιριάζουν με το δικό μας αξιακό πλαίσιο. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα οι ηγεσίες των δικών μας κομμάτων, των Ευρωπαϊκών Σοσιαλιστικών Κομμάτων δεν το έχουν πάρει χαμπάρι. Δεν βλέπουν αυτό που είναι προφανές. Ζουν στο χθες. Η δουλειά μας τώρα είναι να μαζέψουμε τις τάσεις σε μια νέα ατζέντα για το σοσιαλισμό. Για το σοσιαλισμό που θα αποδεχθεί την παγκοσμιοποίηση όπως αποδέχθηκε την ελεύθερη αγορά και θα επιβάλει κανόνες όπως έβαλε στην ελεύθερη αγορά. Αν δουλέψουμε σωστά, τα επόμενα τριάντα χρόνια ανήκουν στο σοσιαλισμό. Πάνω σε ποια απλή ιδέα; Ότι το κεντρικό κράτος πρέπει να αφιερωθεί αποκλειστικά στη διασφάλιση των δικαιωμάτων του πολίτη. Αλλά αυτό είναι το θέμα μιας άλλης ομιλίας.
Ομιλία του Παύλου Γερουλάνου στην τρίτη Συνδιάσκεψη των PES Activists Greece στη Θεσσαλονίκη
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου