ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ 2016-2021: ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ
Σε δύο προηγούμενες αναρτήσεις (μία τον Ιούλιο και μία τον Σεπτέμβριο του 2016) παρουσιάστηκαν οι εκτιμήσεις του μοντέλου της Oxford Economics (ΟΕ), το οποίο είναι εξαιρετικά αξιόπιστο για τον κόσμο, την Ευρώπη και την Ελλάδα.
Στο παρόν σημείωμα, αντιπαραθέτουμε τις εκτιμήσεις των προηγούμενων δύο αναρτήσεων με τις αναθεωρημένες εκτιμήσεις του Οκτωβρίου του 2016. Έτσι λοιπόν, μπορούμε να αντιληφθούμε και την πορεία της οικονομίας σήμερα σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στο διεθνές περιβάλλον.
Να υπενθυμίσουμε τις βασικές υποθέσεις, χρησιμοποιούμε: α) τα spreads των 10ετών ελληνικών ομολόγων θα κυμαίνονται στην περιοχή του 4% από το τρίτο τρίμηνο του 2017 και έπειτα και β) εξετάζεται, εάν υπάρχει απόκλιση του πρωτογενούς πλεονάσματος από τους στόχους που τέθηκαν στο “Supplemental Memorandum of Understanding” για την ελληνική οικονομία (16/06/2015). Εάν ναι, κατά το επόμενο έτος εφαρμόζεται ένας δημοσιονομικός κόφτης αναλόγως του ύψους της διαφοράς αυτής. Στις εκτιμήσεις του Ιουλίου του 2016, το 2018 η απόκλιση του πρωτογενούς πλεονάσματος από το στόχο αναμενόταν να είναι περίπου στο 1%, με αποτέλεσμα να έχουμε το 2019 την υιοθέτηση ενός νέου πακέτου δημοσιονομικής συρρίκνωσης (εφαρμογή δημοσιονομικού κόφτη) ύψους 1% του ΑΕΠ, δηλαδή 1,8 δις ευρώ και για τα επόμενα έτη. Για τις εκτιμήσεις του Αυγούστου του 2016 προέκυπτε ότι το 2017 η απόκλιση του πρωτογενούς πλεονάσματος από το στόχο αναμένεται να είναι περίπου στο -0,86% του ΑΕΠ και άρα θα έχουμε από το 2018 και έπειτα (όχι νωρίτερα) την εφαρμογή δημοσιονομικού κόφτη. Η εφαρμογή του πακέτου αυτού θα αφορούσε 1,88 δις ευρώ (1% του ΑΕΠ) εντός του 2018 και υποθέτουμε ότι τα μέτρα αυτά θα διαρκέσουν για όλα τα επόμενα έτη. Στις εκτιμήσεις του Οκτωβρίου του 2016 προκύπτει ότι το 2018 η απόκλιση του πρωτογενούς πλεονάσματος από το στόχο αναμένεται να είναι περίπου στο -0,52% του ΑΕΠ και άρα θα έχουμε από το 2019 και έπειτα (όχι δηλαδή από το 2018) την υιοθέτηση ενός νέου πακέτου δημοσιονομικής συρρίκνωσης (εφαρμογή δημοσιονομικού κόφτη). Η εφαρμογή του πακέτου αυτού θα αφορά 0,96 δις ευρώ εντός του 2018 και υποθέτουμε ότι τα μέτρα αυτά θα διαρκέσουν για όλα τα επόμενα έτη. Ουσιαστικά, δηλαδή, τα φορολογικά μέτρα 2016 υπεραποδίδουν και απομακρύνουν τον κόφτη και από το 2017, 2018 αλλά όχι και το 2019.
Το Διάγραμμα 1 παρουσιάζει τις εκτιμήσεις για τη μεταβολή του ΑΕΠ και το Διάγραμμα 2 τις εκτιμήσεις για την εξέλιξη της ανεργίας, για την περίοδο από το 2013 έως και το 2021 και για τα τρία διαφορετικά σενάρια εκτιμήσεων.
Διάγραμμα 1. Μεγέθυνση του ΑΕΠ μέχρι το 2021 (%).
Πηγή: Εκτιμήσεις με τη χρήση του Oxford Global Economic Model (GEM).
Για το 2016 αναμένεται ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ να είναι στο -0,48% (τον Αύγουστο προβλεπόταν ύφεση της τάξης του -0,27% και τον Ιούλιο ύφεση της τάξης του -1,31%), ενώ από το 2018 και έπειτα αναμένονται υψηλότεροι ρυθμοί μεγέθυνσης (με εξαίρεση το έτος 2021). Παρατηρείται, λοιπόν, μια βραχυχρόνια επιδείνωση (όπως είχαμε προβλέψει στα προηγούμενα σημειώματα) σε σχέση με τις εκτιμήσεις του Αυγούστου. Μακροχρόνια, όμως, αναμένεται μια βελτίωση σε σχέση με τις προηγούμενες εκτιμήσεις.
Μετά τις πρόσφατες εκτιμήσεις του Οκτωβρίου, η βραχυχρόνια επιδείνωση φαίνεται να οφείλεται στο γεγονός ότι αναμένονται για το 2016 χαμηλότερες δαπάνες για κατανάλωση (φορολογικά μέτρα). Υπενθυμίζουμε ότι είχαμε αναφέρει στην προηγούμενη ανάρτηση ότι το κύμα φορολογικής επιβάρυνσης στην ελληνική κοινωνία ενδέχεται να επιβαρύνει την καταναλωτική δυναμική και αύξηση των επενδύσεων, χαμηλότερη κρατική κατανάλωση, χαμηλότερο επίπεδο ανταγωνιστικότητας, αύξηση του stockbuilding, χαμηλότερες εισαγωγές και εξαγωγές. Αντίθετα, η μακροχρόνια βελτίωση φαίνεται να οφείλεται κυρίως στη βελτίωση της κατανάλωσης από το 2019 και έπειτα.
Πέραν των παραπάνω μακροοικονομικών εξελίξεων, ενδιαφέρουσες φαίνεται ότι είναι και οι εξελίξεις στο τραπεζικό σύστημα. Η εικόνα του τραπεζικού συστήματος μέχρι σήμερα είναι αρκετά προβληματική, καθώς φαίνεται ότι αργεί ιδιαίτερα η βελτίωση της υγείας του. Ενδεικτικό είναι το Διάγραμμα 2, στο οποίο παρουσιάζεται η εξέλιξη των υποχρεώσεων των ελληνικών τραπεζών έναντι του ευρωσυστήματος και το Διάγραμμα 3, στο οποίο παρουσιάζεται η εξέλιξη των υποχρεώσεων προς την ΕΚΤ λόγω Target2.
Διάγραμμα 2. Εξέλιξη των υποχρεώσεων ελληνικών τραπεζών έναντι του ευρωσυστήματος (σε δις ευρώ).
Πηγή: ΤτΕ και Bruegel.
Διάγραμμα 3. Εξέλιξη υποχρεώσεων προς την ΕΚΤ λόγω Target2 (σε δις ευρώ).
Πηγή: ΕΚΤ και Eurocrisismonitor.com.
Από τα μέσα λοιπόν του 2015 και έπειτα, παρουσιάζεται μια μείωση των υποχρεώσεων των ελληνικών τραπεζών έναντι του ευρωσυστήματος, αλλά και έναντι της ΕΚΤ, ωστόσο οι υποχρεώσεις εξακολουθούν να είναι ιδιαίτερα υψηλές. Αυτό παραπέμπει σε αργές διαδικασίες απαλλαγής από τα capital controls.
Παναγιώτης Ε. Πετράκης
Καθηγητής Οικονομικών
Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ
Καθηγητής Οικονομικών
Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου